W poprzednich wpisach opisywałam już, czym jest zachowek i komu będzie on przysługiwał. Na moim blogu możesz znaleźć również wpis, jak ustalić wysokość zachowku. Wspomniałam w nim, że w określonych przypadkach można żądać podwyższenia zachowku przez sąd. Między innymi taka możliwość występuje, jeżeli uprawniony do zachowku jest niezdolny do pracy.
Zachowek dla osoby niezdolnej do pracy będzie ustalony w podwyższonej wysokości, jeżeli ten stan jest trwały.
Na jakiej podstawie ustalić trwałą niezdolność do pracy?
Trwała niezdolność do pracy jest to taki stan, w którym uprawniony do zachowku nie jest zdolny do podjęcia jakiekolwiek pracy. Stan ten musi być niezmienny. Okoliczności uzasadniające takie twierdzenie mogą być różne. Ważne, żeby pamiętać, że to osoba starająca się o zachowek musi wykazać, że trwale nie jest w stanie podjąć jakiejkolwiek aktywności zarobkowej.
Najczęściej podstawą do stwierdzenia przez sąd trwałej niezdolności do pracy, jest wcześniejsza decyzja lekarza orzecznika ZUS potwierdzająca tę okoliczność. Nie jest wykluczone żądanie wyższego zachowku, jeżeli decyzja ZUS będzie potwierdzała jedynie częściową niezdolność do pracy. Stan faktyczny i stopień niepełnosprawności uprawnionego mogą wskazywać jednak na całkowity brak realnej możliwości podjęcia zatrudnienia. Pomocna w tym przypadku może być opinia biegłego sądowego, odpowiedniej specjalizacji.
Również inne okoliczności mogą świadczyć o tym, że dana osoba nie jest już w ogóle zdolna do samodzielnego utrzymania.
W praktyce spotkałam się z sytuacją podwyższenia przez sąd zachowku osobie, która nie mogła podjąć pracy, ze względu na swój zaawansowany wiek. Co prawda, osoba taka nie dysponowała orzeczeniem właściwego organu, ale było oczywistym, że żadnej pracy już nie będzie mogła się podjąć.
W jakim okresie musi wystąpić niezdolność do pracy?
Zanim sąd wyda orzeczenie, w którym podwyższy zachowek dla osoby niezdolnej do pracy, musi ustalić, czy uprawniony jest faktycznie trwale niezdolny do pracy. Znaczenie w tym przypadku będzie miał fakt, kiedy występował stan trwałej niezdolności.
Za moment decydujący o zakwalifikowaniu uprawnionego, jako trwale niezdolnego do pracy, uważa się z reguły chwilę śmierci spadkodawcy. W wyjątkowych przypadkach sąd może również ustalić zachowek w wyższej wartości, jeżeli stan niezdolności do pracy powstał niedługo po śmierci spadkodawcy.
Ile wynosi zachowek dla osoby niezdolnej do pracy?
Ogólne zasady ustalania zachowku określają, że zachowek należy się uprawnionemu w wysokości 1/2 udziału, który przypadłby mu z tytułu dziedziczenia ustawowego. W przypadku, gdy uprawniony do zachowku jest trwale niezdolny do pracy, wysokość zachowku wynosi 2/3 tego udziału.
Poniżej przedstawiam prosty przykład wyliczenia zachowku.
PRZYKŁAD:
Spadkodawca posiadał dwoje dzieci (A i B) i żonę. Dziecko B jest trwale niezdolne do pracy. Spadkodawca pozostawił w spadku po sobie wyłącznie oszczędności na rachunku bankowym w kwocie 450 000 zł.
Po śmierci spadkodawcy każda z w.w osób dziedziczyłaby spadek w udziale po 1/3 (czyli po 150 000 zł).
Spadkodawca jednak cały swój spadek przepisał wyłącznie żonie – na podstawie testamentu. W związku z tym, że dzieci nie zostały ujęte w testamencie, będzie przysługiwał im zachowek od żony. Dziecko A będzie mogło dochodzić zachowku w wysokości połowy udziału, który by mu przypadł w dziedziczeniu ustawowym (tj. 150 000 zł : 2 = 75 000 zł). Natomiast dziecku B, które jest trwale niezdolne do pracy, przysługuje zachowek w wysokości 2/3 udziału ustawowego (tj. 150 000 x 2/3 = 100 000 zł).
Zobacz również:
- Czym jest zachowek?
- Wzór wezwania do zapłaty zachowku
- Komu przysługuje zachowek?
- Dziedziczenie zachowku
- Wydziedziczenie a zachowek
- Podważenie wydziedziczenia – co zrobić?
- Gdzie założyć sprawę o zachowek
- Intercyza, a spadek po małżonku
Usługi Kancelarii – Adwokat Wrocław (kliknij, żeby przejść):
